Εκκλησίες

Στο Τυμπάκι υπάρχουν τέσσερις ενορίες: του Αγίου Πνεύματος, του Αγίου Τίτου, της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Ιωάννη στον Κόκκινο Πύργο.

Το Άγιο Πνεύμα

Η εκκλησία του Αγίου Πνεύματος είναι η παλαιότερη εκκλησία του Τυμπακίου. Η πρώτη εκκλησία χτίστηκε περί τον 14ο – 15ο αιώνα. Το ημικωνικό σχήμα επάνω από την πόρτα εισόδου της εκκλησίας και μέσα σε αυτό  το υπέρθυρο η εικόνα της Αγίας Τριάδος, χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Παλαιολόγειων χρόνων, μαρτυρούν ότι πρόκειται για βυζαντινή εκκλησία.  Σύμφωνα με τον Χ. Γεωργιλάκη, η ερημοποίηση της περιοχής για 150 χρόνια είχε ως συνέπεια η εκκλησία να εγκαταλειφθεί και το μεγαλύτερο μέρος της να καταστραφεί. Η αναστήλωση της ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1844, ημερομηνία που υπάρχει στο κεφαλάρι της πόρτας. Στο Άγιο Πνεύμα φυλάσσονται οι εικόνες “Ρίζα του Ιεσσαί” -η αναπαράσταση της οποίας ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο- και “Τα Εισόδια της Θεοτόκου”. Η εκκλησία περιβάλλεται από πανέμορφη πλακόστρωτη πλατεία στην οποία υπάρχουν διάσπαρτα παρτέρια με δένδρα και λουλούδια.

 

ο Παλαιός Ναός του Αγίου Τίτου Η ανέγερση της εκκλησίας ξεκίνησε την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν οι κάτοικοι του Τυμπακίου αποφάσισαν να χτίσουν μεγαλύτερη εκκλησία από εκείνη του Αγίου Πνεύματος για τον εκκλησιασμό του όλο και αυξανόμενου πληθυσμού των χριστιανών. Η εκκλησία είναι ημιυπόγεια λόγω των περιορισμών που επέβαλλαν οι Τούρκοι ως προς το ύψος. Το 1885 λειτούργησαν για πρώτη φορά χριστιανοί ιερείς. Το καμπαναριό του Αγίου Τίτου, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Ν. Πλάτων, αποτελεί μνημείο Ενετικής τέχνης. Ανάμεσα στα τέμπλα των δύο κλιτών, μπροστά στον πεσσό του Αγίου Βήματος, διασώζονταν μέχρι και την δεκαετία του 1950 σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, η μεγάλη εφέστιος εικόνα του Αγίου Αποστόλου Τίτου (19ου αιώνος). Δυστυχώς καταστράφηκε από πυρκαγιά που ξεκίνησε από το καλάθι των σβησμένων κεριών. Όμοια της (του ίδιου ζωγράφου) υπάρχει στο προσκυνητάρι του νότιου πεσσού του Ναού του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο. Το 1943, η διοίκηση των γερμανικών κατοχικών στρατευμάτων, αποφάσισε την κατεδάφιση του παλαιού Ναού του Αγίου Τίτου, με σκοπό την χρησιμοποίηση των λαξευμένων πετρών του ως οικοδομικά υλικά για το νέο αεροδρόμιο που κατασκεύαζαν. Επιστράτευσαν μία ομάδα “αγγαρείας” απαρτιζόμενη από ντόπιους νέους. Το γεγονός προκάλεσε την οργή των κατοίκων και του εφημέριου του Ναού, παπά Γιώργη Μαρκαντωνάκη, ο οποίος απαγόρευσε στους νέους να συμμετάσχουν στην κατεδάφιση, λέγοντας προς τον γερμανό διοικητή: «Εμείς οι χριστιανοί χτίζουμε εκκλησίες, δεν γκρεμίζουμε!». Τότε εκείνος θύμωσε και έδωσε εντολή σε ένα γερμανό στρατιώτη να ανεβεί στην οροφή και να ξεκινήσει την κατεδάφιση από την νοτιοδυτική γωνία της. Μόλις κατάφερε εκείνος να ρίξει την πρώτη γωνιακή πέτρα, έπεσε κι ο ίδιος νεκρός! Οι στρατιώτες μαζί με τον επικεφαλή τους αξιωματικό, έφυγαν έντρομοι, ενώ οι ντόπιοι με δέος και θαυμασμό για την “άμεση επέμβαση” του Αγίου Τίτου, απέδωσαν δοξολογία στον Θεό για την εκ θαύματος διάσωση του Ναού.

 ο Νεότερος Ναός του Αγίου Τίτου

Το 1911 αποφασίστηκε η διεύρυνση του παλαιού Ναού του Αγίου Αποστόλου Τίτου διότι είχε αυξηθεί ο πληθυσμός και δημιουργήθηκε πρόβλημα χωρητικότητας. Όταν άρχισαν οι εργασίες για την κατεδάφιση των πλευρικών τοίχων, εγκαταστάθηκε εντός του Ναού, ένα σμάρι μέλισσες, από κάποια κυψέλη της περιοχής. Οι μέλισσες παρόλες τις προσπάθειες των εργατών, δεν επέτρεψαν τη συνέχιση των εργασιών, γεγονός που εκλήφθηκε ως «Σημείο Άνωθεν» για να μη πειραχτεί ο Ναός και έτσι αποφασίστηκε η ανοικοδόμηση μεγαλύτερου, δίπλα στον παλαιό.

Τα θεμέλια του νέου Ναού ετέθησαν το 1925 και το κτίριο αποπερατώθηκε το 1940, οπότε και τοποθετήθηκε μπροστά στον βορειοανατολικό πεσσό, ξύλινο προσκυνητάρι με εικόνα του Αγίου Τίτου έργο του ζωγράφου Νικολαΐδη.

Στην εικόνα αυτή υπάρχει έως και σήμερα μικρό θραύσμα σιδήρου το οποίο προήλθε από την πρόσκρουση βόμβας 800 Kg που έπεσε στον τρούλο του Ναού (βομβαρδισμός Τυμπακίου 1941) και καρφώθηκε στο τσιμεντένιο δάπεδο χωρίς όμως να εκραγεί! Στην επιφάνεια του δαπέδου έμειναν μόνο τα πτερύγια της βόμβας, ενώ στην οροφή από όπου πέρασε η βόμβα δημιουργήθηκε μικρή οπή στην οποία διακρίνονταν οι σιδηρόβεργες του μπετόν σχηματίζοντας το σημείο του σταυρού και προκαλώντας την απορία πώς πέρασε ανάμεσά τους η βόμβα. Το θαύμα έγινε γνωστό στα περίχωρα και όλοι οι κάτοικοι της περιοχής έσπευσαν να το δουν. Ο Ναός ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε μετά την γερμανική κατοχή.

Συλλογή φωτογραφιών με τις εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής του Τυμπακίου.